Even niet vergeten om in je agenda te zetten…de derde zondag van juni is het Vaderdag in Nederland. Veel mensen zien Vaderdag als een dag waarop vele commerciële kansen benut kunnen worden. Daarnaast wordt Vaderdag vaak minder groots gevierd dan moederdag. Hiermee doe je deze goede traditie wel tekort want voor de oorsprong van Vaderdag moet je verder terug in de tijd dan je in eerste instantie zou denken! Wij doken in deze geschiedenis en kwamen tot de conclusie dat er genoeg redenen zijn om van Vaderdag een leuk feest te maken en iedereen die een vaderrol vervult eens goed in het zonnetje te zetten. 

Waarom vieren we Vaderdag?

In de traditie is Vaderdag de dag dat we het vaderschap, de vaderlijke plichten en de invloed van vaders in de maatschappij eren. Deze vaderrol wordt geëerd en gevierd door de rest van het gezin. Met het benoemen van de term “vaderrol” willen we aangeven dat Vaderdag niet alleen een dag is waarbij je je biologische vader in het zonnetje zet maar ook van de gelegenheid gebruik kunt maken om bijvoorbeeld stiefvaders en grootvaders een blijk van waardering te geven.

Dit is de dag waarop je mannen die een inspirerende vaderrol voor je vervullen of de persoon die als vader voor je zorgt even goed te verwennen. 

Hoe is de Vaderdag traditie ontstaan?

Zoals aangegeven moet je voor de oorsprong van Vaderdag even een flinke stap terug in de tijd maken en gaan we terug naar 1909. Vaderdag werd voor het eerst gevierd door Sonora Smart Dodd. Deze dame uit de staat Washington in Amerika wilde haar vader eren voor wie hij was en voor wat hij betekende voor haar familie. Papa William Jackson Smart voedde na het overlijden van zijn vrouw zes kinderen op.

Sonora Smart Dodd vond dat er (in navolging van het in 1908 geïntroduceerde Moederdag) ook een dag moest komen waarop de vaders over de gehele wereld moesten worden geëerd om hun kracht, doorzettingsvermogen en betekenis van vaderschap te vieren.

De officiële introductie van de Vaderdag traditie vond plaats op 19 juni 1910 in Spokane (Washington). Deze “feestdag” won de jaren daarna aan populariteit maar het duurde even voordat Vaderdag werd gezien als officiële feestdag. Pas in 1972 werd Vaderdag door president Richard Nixon erkend en geïntroduceerd als officiële feestdag in Amerika.

Introductie van de Vaderdag traditie in Nederland

In 1937 werd Vaderdag in Nederland geïntroduceerd. Oorspronkelijk werd deze dag in oktober gevierd. Mocht je deze vraag bij Triviant gesteld worden: de eerste plaats in Nederland waar Vaderdag gevierd werd was Leiden maar spoedig daarna is dit gebruik door de rest van het land overgenomen.

Dat Vaderdag een dag is waarop commerciële kansen benut konden worden, hadden de winkeliers al snel door. In de kranten werden gedichtjes geplaatst die de kinderen uit hun hoofd konden leren en konden voordragen aan hun vaders. Het initiatief hiervoor werd genomen door slijterijen en rookwarenwinkels.

Daarnaast werd er druk geadverteerd door onder andere kledingzaken en vulpennenverkopers. Het feit dat veel mensen Vaderdag zien als een dag waarop vele commerciële kansen benut kunnen worden, is dus niet helemaal uit de lucht gegrepen. Daarnaast is de traditie van het voordragen van gedichtjes en het maken van knutselwerkjes op school al vroeg ontstaan.

Opvallend is dat veel vaders een lange tijd niets om Vaderdag gegeven hebben. Pas vanaf de jaren 70 wordt Vaderdag populairder in Nederland. Dit is dan ook de periode waarop mannen en vrouwen steeds meer als gelijkwaardig werden gezien.

Steeds meer vrouwen staan er in deze periode voor open om te gaan werken. Hierdoor worden de taken in de huishoudens steeds meer verdeeld en worden vaders steeds meer betrokken bij de uitvoer van huishoudelijke taken en de opvoeding van de kinderen. Door de emancipatie van de vrouwen kreeg Vaderdag steeds meer waarde.

Vaderdag als religieuze feestdag

Als we nog even wat dieper in de cultuurtraditie van Vaderdag duiken, zien we dat Vaderdag in sommige gebieden als religieuze feestdag wordt gevierd. De manier waarop en wanneer Vaderdag gevierd wordt, verschilt per land of zelfs per regio.

In Duitsland of Zwitserland wordt Vaderdag bijvoorbeeld gevierd op Hemelvaartsdag. Dit is immers de dag waarop Jezus naar de hemel ging en zich weer bij zijn vader voegde. In andere katholieke landen wordt de feestdag Sint Jozef (19 maart) als Vaderdag gevierd, dit om de eenvoudige reden dat Sint Jozef de voedstervader was van Jezus.

Wanneer is het Vaderdag?

Vaderdag wordt in Nederland gevierd op de derde zondag van de maand juni. Let op: in veel gebieden in België wordt deze dag op de tweede zondag van juni gevierd. In de regio Antwerpen en de Kempen wordt Vaderdag gevierd op 19 maart, dus op de naamdag van Sint Jozef. De Oostenrijkers vieren Vaderdag (net als veel gebieden in België) op de tweede zondag van juni. In Denemarken wordt Vaderdag op 5 juni gevierd, dit is de oorspronkelijk beoogde datum voor het vieren van Vaderdag volgens de Amerikaanse ‘bedenkster’ Sonora Smart Dodd.

De oplettende lezer zal zich afvragen hoe het komt dat Vaderdag in Nederland tegenwoordig in juni wordt gevierd en niet meer op de oorspronkelijke datum in oktober. Het zal je niet verbazen maar ook in dit geval heeft de commercie hierin een grote rol gespeeld.

De Nederlandse Bond van Herenmodedetaillisten bepaalde dat deze dag verschoven moest worden naar de zesde maand van het jaar, dus in juni. De reden hiervan was dat deze bond de oorspronkelijke datum in oktober te dicht bij de feestdagen in december (dus Sinterklaas en Kerst) vond liggen.

De timing voor een feestdag als Vaderdag moest uiteraard wel (commercieel gezien) goed zijn. We kunnen er dus niet omheen dat Vaderdag een dag is waarop vele commerciële kansen benut kunnen worden mits we de oorspronkelijke gedachtegang van Vaderdag maar niet uit het oog verliezen.

Op welke manier vieren jullie Vaderdag?

Vaderdag wordt nog veelvuldig op de traditionele manier gevierd. De kinderen verwennen papa met zelfgemaakte Vaderdag cadeaus die op school wordt gemaakt en vader wordt op deze dag vrijgesteld van zijn huishoudelijke taken. Dit betekent op een mooie dag dat moeders en de kinderen de barbecue moeten aansteken als het mooi weer is. Hebben de vaders besloten om gezellig bij elkaar te komen en gezellig met z’n allen er een groot feest van te maken?

Dan kan het zomaar zo zijn dat de moeders en de kinderen een drukke dag hebben maar een slimme mama weet precies hoe ze het beste met deze uitdaging om kan gaan: zij huurt gewoon bediening in en zorgt er hierdoor voor dat zij op Vaderdag ook gewoon lekker verwend en ontzorgd wordt. Je kunt immers ook gewoon bediening voor thuis inhuren.  

Vaderdag is immers een dag waarvan alle gezinsleden lekker moeten kunnen genieten van quality time met elkaar, ongeacht de manier waarop je dit viert! Wanneer en op welke manier vieren jullie Vaderdag?