Op 31 oktober is het Halloween. Dat zal je niet ontgaan want steeds meer mensen “versieren” hun huis op deze dag. Halloween is een themafeest waarvan veel mensen denken dat dit uit Amerika is overgewaaid. De oorsprong van Halloween ligt echter ergens anders. Net als veel andere zaken op deze dag is niets zoals het lijkt. Reden genoeg om eens in de Halloween traditie te duiken. 

De traditie van Halloween

Halloween is een feest dat traditioneel in de Verenigde Staten, Canada, Ierland en het Verenigd Koninkrijk gevierd wordt maar ook in Nederland steeds populairder wordt.

Het griezelige karakter van de Halloween decoratie is kenmerkend voor dit themafeest. Om dit te begrijpen is het interessant om wat kennis te hebben waar dit feest vandaan komt. 

Voor de oorsprong van Halloween hoeven we verrassend genoeg niet ver te reizen en komen we in Ierland bij de oude Kelten terecht. De naam “Halloween” is afgeleid van “All Hallows Eve”, de avond van de Allerheiligen dus 1 november.

Dit was voor de Kelten het begin van het nieuwe jaar omdat volgens de Keltische kalender het jaar liep vanaf 1 november tot en met 31 oktober.

31 oktober, oudjaarsdag volgens de Keltisch kalender

Het feit dat 31 oktober oudjaarsdag is volgens de Keltisch kalender, moest uiteraard gevierd worden net zoals wij dit op 31 december doen. Het was in die tijd een feest, gerelateerd aan de oogst. De oogst was van het land gehaald en de voorbereidingen (zaaigoed) voor het nieuwe gewas waren klaar.

Het Keltische oud en nieuw werd door de Ieren ook wel “Samhain” genoemd. Samhain was de term voor de overgang van het oude naar het nieuwe jaar.

De oorsprong van Halloween

Je zou zeggen dat de viering van Samhain een groot feest was om het nieuwe jaar in te luiden. Dit was echter niet de enige reden waarom dit een bijzondere gebeurtenis was. Hiermee komen we op de oorsprong van Halloween als themafeest zoals wij dat nu kennen.

De Kelten waren er immers zeer van overtuigd dat 31 oktober “de dag van de doden” was. Dit was de avond dat de geesten van de in dat jaar overleden mensen terug naar aarde zouden komen met als doel om een lichaam te vinden dat ze konden overnemen. Uiteraard waren de Kelten bang dat dit hen zou overkomen.

Uit angst voor de dwalende geesten maakten zij het huis en zichzelf (door verkleed te gaan als demonen, heksen, gnomen en andere boosaardige wezens) zo onaantrekkelijk mogelijk om de geesten af te schrikken. Uit deze oorsprong van Halloween is de traditie ontstaan om je te verkleden (en dan het liefst zo eng mogelijk) als je Halloween gaat vieren.

Vervolgens is ook het idee ontstaan om pompoenen te gebruiken om verlichting in te doen. In eerste instantie werden hiervoor overigens knollen gebruikt. Omdat het vuur in pompoenen veel langer bleef branden werd er afgestapt van de “knollen-traditie”.  

Het verhaal achter de jack-o lantern

Ook aan de traditie van het waxinelichtje in de pompoen zit een verhaal. Deze verlichte pompoen wordt de “jack-o lantern” genoemd.

Het verhaal wil dat een Ierse Smit (Jack) een duivel had gevangen en deze een lange tijd gevangen heeft gehouden. Deze duivel wist Jack te overtuigen om hem vrij te laten onder voorwaarde dat de duivel Jack niet zou meenemen naar de hel.

Jack mocht toen hij stierf door een slecht levenspad niet de hemel in maar werd ook niet in de hel toegelaten. De duivel gooide hem zelfs een brandende kool na toen hij werd weggestuurd.

Jack heeft deze kool in een knol gestopt om hem blijvend te verlichten op zoek naar een geschikte laatste rustplaats. Dit verhaal achter de jack-o lantern verklaart ook deze traditie.  

Hoe Halloween een Amerikaans feest is geworden

Zoals aangegeven denken veel mensen ten onrechte dat Halloween een Amerikaans feest is. Ook in dit geval is niets is zoals het lijkt. Het feest is pas later door Ierse immigranten naar Amerika gebracht.

Pas in de tweede helft van de negentiende eeuw is het vieren van Halloween in opmars in Amerika gekomen. Vanaf de twintigste eeuw is Halloween een echt kinderfeest geworden en mocht de jeugd lang de deuren om een snoepje te halen.

Dit ‘trick or treat’ ritueel heeft veel weg op de Sint Maarten traditie buiten het feit dat de jeugd de mensen bij Halloween mogen laten schrikken als ze geen snoep krijgen.

Halloween themafeest in ons land

Ook in ons land wordt het vieren van een Halloween feest steeds populairder. In ons land is het echter veel meer een volwassenen feest waarbij er vooral een spookachtige feestdag van wordt gemaakt.

De meest grote themafeesten worden hiervoor georganiseerd waarin niets is zoals het lijkt. Het is dus oppassen in de nacht van 31 oktober op 1 november. Je bent gewaarschuwd!